මිරිස් වගාව නිවැරැදිව

 

---

මිරිස් වගාව

---

නිර්දේශිත ප්‍රභේද හා බීජ/ පැළ අවශ්‍යතාවය

බීජ/ පැළ අවශ්‍යතාවය

අක්කරයක් සඳහා ග්‍රෑම් 400ක් පමණ ද හෙක්ටයාර 1ක් සඳහා බීජ ග්‍රෑම් 1000(1kg)ක් අවශ්‍ය වේ.

එක වලක පැළ 2 බැඟින් හෙක්ටයාරයක බිමක මිරිස් වගා කිරීම සඳහා බීජ පැළ 60000-70000ත් අතර ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ. ප්‍රරෝහණ ප්‍රතිශතය 75%කට වැඩි බීජ ග්‍රෑම් 1000ක් තවාන් දැමීමෙන් මෙම පැළ ප්‍රමාණය ලබා ගත හැකි වේ. (සාමාන්‍යයෙන් මිරිස් බීජ ග්‍රෑම් 1000ක බර ග්‍රෑම් 5ක් පමණ වේ. බීජ ග්‍රෑම් 1ක අඩංගු බීජ ප්‍රමාණය 160 ත් 400 අතර වේ) කරල් වලින් ඉවත් කර වියළි තත්වයේ ඇති බීජ පොලිතින් උරවල බහා කාමර උෂ්ණත්වයේ මාස 6ක් පමණ ද ගෘහස්ථ ශීතකරණයක් තුළ වසර 2ක් පමණ කාලයක් ද බීජ වල ගුණාත්මයට හානි නොවන සේ තබාගත හැකිය. මිරිස් බීජ වල සුප්ත කාලයක් නොපවතින බැවින් ඉදුණු කරලින් වෙන්කර ගත් බීජ වුව ද තවාන් කිරීමට යොදාගත හැකිය.

නිර්දේශිත ප්‍රභේද

එම්.අයි. 1

එම්.අයි. 2

කේ.ඒ. 2

අරුණළු

එම්.අයි. හොට්

එම්.අයි. ග්‍රීන්

ගල්කිරියාගම වරණය

එම්.අයි වැරණියා 1

එම්.අයි.සී.එච්.3

දෙමුහුම් ප්‍රභේද

වෙනත් වගා දර්ශ

එම්.අයි. 1

1962 වර්ෂයේ නිර්දේශ කරන ලද මෙම ප්‍රභේදය Myliddy x Tuticorin යන වර්ග දෙක මුහුම් කිරීම මඟින් ලද ප්‍රතිඵලයකි. මෙම ප්‍රභේදයේ ශාක සාමාන්‍යයෙන් සෙන්ටි මීටර් 65-75 ක් පමණ උසට වැඩෙන අතර, උසස් පාලන තත්ත්ව යටතේ දී මීට වඩා උසට ද වැඩේ. එතරම් අතු පතර විහිදී නොයයි, පත්‍ර සෙසු ප්‍රභේදවලට වඩා පුළුල්ය. වසර 50 කට වඩා පැරණි මෙම ප්‍රභේදයේ ප්‍රවේණික පාරීශුද්ධතාවය පිරිහීමට ලක්ව ඇති බැවින් මෙහි ආරම්භක ලක්ෂණ මේ වන විට පරිහානියට ලක්ව ඇත.

සිහින්, දිගැති කරල් සෙන්ටි මීටර් 9-13 ත් අතර දිගකින් යුක්ත වන අතර, කරලේ අග දක්වා ක්‍රමයෙන් සිහින්ව ගොස් අග කොටස උලක හැඩය ගනී. ළපටි කරල් තද කොළ පැහැතිය. කරල් පැසීමේ දී ක්‍රමයෙන් තද දම් පැහැය මිශ්‍ර වූ කොළ පැහැයකට හැරී පසුව රත් පැහැවේ. උසස් පාලන තත්ත්ව යටතේ ආර්ථික ජීවිත කාලය මාස 6-7 ක් පමණ වේ. බීජ වැපිරීමේ සිට මල් පිපිමට ගතවන කාලය සෙසු ප්‍රභේදවලට වඩා තරමක් වැඩිය. අමු මිරිස් නිෂ්පාදනය සඳහා ගොවීන් අතර ප්‍රචලිත වූ ප්‍රභේදයකි.

ආපසු ^

එම්.අයි. 2

එම්.අයි. 1 ප්‍රභේදයේ වරණයකි (Selection). මෙම ප්‍රභේදය 1974 දී නිර්දේශ කර ඇත. වියළි කලාපයේ රතු දුඹුරු පස්වල වගා කළ විට සාමාන්‍යයෙන් සෙන්ටි මීටර් 50-55 ක් පමණ උසකට වැඩෙන අතර ඉතා හොඳ පාංශු තත්ත්ව යටතේ සෙන්ටි මීටර් 75 ක් පමණ වුවද උසට වැඩේ. මැනවින් අතු බෙදී තිරස් අතට පැතිරේ. පර්ව ඉතා කෙටි බැවින් ශාකය පඳුරක් ලෙස (Compact Bush) ඝනව වැඩේ. මැනවින් වැඩුණු ගසක් කප්පාදු කළ කුඩා තේ පඳුරක් ලෙස දිස්වේ. තිරස් අතට අතු වැඩෙන බැවින් අස්වනු නෙළීම පහසු වේ.

කරලක සාමාන්‍ය දිග සෙන්ටි මීටර් 5-8 ක් අතර වේ. කරල ක්‍රමයෙන් මුල සිට අග දක්වා සිහින් වේ. කරල් අග මොට වී ඇත. හොඳින් පැසුණු කරල් තද කොළ පැහැයෙන් යුක්තය. ආර්ථික ජීවිත කාලය මාස 5-6 ක් පමණ වේ. සිටුවා දින 80-90 කින් පමණ අස්වනු නෙළීම ආරම්භ කළ හැකි වේ. දින 7-10 කට වරක් බැගින් කීප වාරයක් අස්වනු නෙළිය හැකි වේ. කරලක අඩංගු බීජ ප්‍රමාණය අනෙක් වර්ගවලට සාපේක්ෂව වැඩි නිසා කරල් බරින් වැඩිය.

එබැවින් වියළි මිරිස් ඒකකයක් නිපදවීමට අවශ්‍ය වන ඉදුණු මිරිස් ඒකක ගණන 3.5 ට අඩුය. මෙය සෙසු ප්‍රභේදවල 4ක් ඉක්මවයි. යල කන්නයේ දී හා මහ කන්නයේ අතිරේක ජල සම්පාදනය යටතේ හෙක්ටයාරයකට ටොන් 2.5-3.0 ක් පමණ ද, මහ කන්නයේ දී වර්ෂාපෝෂිත තත්ත්ව යටතේ ටොන් 1.0-1.5 ක් පමණ ද, වියළි මිරිස් අස්වැන්න ලබා ගතහැකි වේ. තව ද අමු මිරිස් සඳහා ද මෙම ප්‍රභේදය වගා කළ හැක. ගොවීන් අතර වඩාත් ප්‍රචලිත ප්‍රභේදයකි.

සැර භාවය අතින් ඉතා ඉහළ ප්‍රභේදයකි.

ආපසු ^

කේ.ඒ. 2

එම්.අයි. 2 හා පී.සී-1 (MI -2 X PC-1) යන ප්‍රභේදයන් මුහුම් කර නිපදවූ මෙම ප්‍රභේදය 1991 වර්ෂයේ දී නිර්දේශ කර ඇත. මුල් කාලයේ දී ශාකයේ හැඩරුව හා වර්ධන විලාශය එම්. අයි. 2 ප්‍රභේදයට සමාන වේ. වර්ධනයේ පසු අවධියේ දී මැනවින් අතු විහිදී යයි. ඝනව නොවැඩෙන ලිහිල් පත්‍ර වියනක් සහිත වේ. සාමාන්‍යයෙන් ශාකය සෙන්ටි මීටර් 50-60 ක් පමණ උසට වැඩේ. කරල් සෙන්ටි මීටර් 8-11 ක් පමණ දික්වන අතර එම්. අයි. 2 ප්‍රභේදයට වඩා පළලින් හා ඝනකමින් යුක්තය.

එනිසා කරල්වල පෙනුම සිත් ගන්නා සුළු වේ. ඒවාට වෙළඳපොළේ හොඳ ඉල්ලුමක් ඇත. ඵලාවරණය ඝනකමින් වැඩි බැවින් වියළීම සඳහා ගත වන කාලය සාපේක්ෂව වැඩිය. යල කන්නයේ වගාව සඳහා වඩාත් යෝග්‍ය වේ.

කොළ කොඩවීමේ සංකීර්ණයට වෙනත් ප්‍රභේදවලට වඩා හොඳින් ඔරොත්තු දෙයි. පැළ සිටුවා දින 60 කින් පමණ වගාවේ 50% මල් පිපීම දැකිය හැක. ජලසම්පාදනය යටතේ යල කන්නයේ දී හෙක්ටයාරයකට වියළි මිරිස් ටොන් 2.5-3.0 ක් පමණ ලබා ගත හැකිය. වගාව හොඳින් නඩත්තු කිරීමෙන් බෝගයේ ආර්ථික ජීවිත කාලය මාස 6 කට වඩා දීර්ඝ කර ගත හැකි වේ.අමු මිරිස් සඳහා වගා කරන්නේ නම් හෙක්ටයාරයකට ටොන් 12 කට වැඩි අස්වැන්නක් ලබා ගත හැකිය.

වියළන ලද මිරිස් මුල් කාලයේ දී මනා පැහැයකින් යුක්ත වුවත් මාස දෙකකට පමණ පසුව රතට හුරු කළු පැහැයට හැරේ. වියළීමට වැඩි උත්සාහයක් ගත යුතු නිසාත්, ඇන්ත්‍රෑක්නෝස් රෝගයට පහසුවෙන් ගොදුරු වන නිසාත්, වියළි මිරිස් නිෂ්පාදනය සඳහා මෙම ප්‍රභේදය යෝග්‍ය වනුයේ යල කන්නයටය. කරල් සැරෙන් වැඩිය. මෙම ප්‍රභේදය අමු මිරිස් නිෂ්පාදනය සඳහා වඩාත් යෝග්‍ය වේ.

ආපසු ^

අරුණළු

1996 දී නිර්දේශ කර ඇති මෙම ප්‍රභේදයේ මව්පිය දර්ශ වනුයේ එම්. අයි. 2 හා සන්තාකා (MI-2 X Santaka) යන ප්‍රභේද දෙකයි. ශාකය සෙන්ටි මීටර් 50-60 ක් පමණ උස් වේ. ළපටි කරල් උඩට හැරී හටගන්නා අතර කරල් මෝරා බර වැඩි වන විට තරමක් දුරට පහළට නැමේ. සිහින් කරල් සෙන්ටි මීටර 8-11 ක් පමණ දිගින් යුක්තය. ඵලාවරණය තුනී බැවින් පහසුවෙන් වියළා ගත හැකි වේ.

කරල් නෙළීම සෙසු ප්‍රභේදවලට වඩා සතියක් පමණ කලින් එනම්, සිටුවා දින 75 කින් පමණ ආරම්භ කළ හැකි අතර දීප්තිමත් රත් පැහැයෙන් යුතු වියළි මිරිස් නිෂ්පාදනයට වඩාත්ම උචිත ප්‍රභේදයකි. පළමු අස්වනු වාර 3-4 තුළ දී ලැබිය හැකි මුළු අස්වැන්නෙන් 75% ක් පමණ ලබා ගත හැක. යල කන්නයේ දී හෙක්ටයාරයකට වියළි මිරිස් ටොන් 2.5-3.0 ක් පමණ ද, මහ කන්නයේ දී ටොන් 1.5 -2.0 ක් පමණ ද ලබා ගත හැකි වේ. නියඟයට හා ඇන්ත්‍රැක්නෝස් රෝගයට ඔරොත්තු දෙන නමුත් කොළකොඩවීමට ඔරොත්තු නොඳේ. කරල් ඉහළට එසවී ඇති බැවින් අස්වනු නෙළීමේ දී රිකිලි කැඩී යාමට ඉඩ ඇති හෙයින් පරෙස්සමින් කළ යුතු වේ.

ආපසු ^

එම්.අයි. හොට්

2002 වසරේ දී කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් නිර්දේශ කරන ලද ප්‍රභේදයකි.

(BL- 39 X IR) X KA-2 යන ප්‍රභේද තුනේ එකතුවක් ලෙස මෙය බිහි වී අමු මිරිස් මෙන්ම වියළි මිරිස් නිපදවීම සඳහා ද එකසේ සුදුසුය.

කරලක් සෙන්ටි මීටර 8-9 ක් පමණ දිගය. සෙන්ටි මීටර 60 ක් පමණ උස පරිණත ශාකයේ මධ්‍යස්ථ ලෙස අතු පැතිරී තිබේ. ඇන්ත්‍රැක්නෝස් රෝගයට තරමක් දුරට ඔරොත්තු දෙන නිසා වියළි මිරිස්වල ඇතිවන සුදු කරල් සංඛ්‍යාව අඩුය. සෙසු ප්‍රභේද සියල්ලටම වඩා දිලීර රෝගවලට ප්‍රතිරෝධිතාවයක් දක්වයි. මහ කන්නයේ දී අහස් දියෙන් උස් බිම්වල වගා කළ හැකි ප්‍රභේදයකි. අඩු තෙතමන තත්ත්වවල දී පවා වගාව හොඳින් නඩත්තු කළ හැකිය.

හෙක්ටයාරයකට වියළි මිරිස් ටොන් 3 ක පමණ අස්වැන්නක් ලබා ගත හැකිය. සෙසු ප්‍රභේදවලට සාපේක්ෂව සැර භාවය අඩුය.

ආපසු ^

එම්.අයි. ග්‍රීන්

අමු මිරිස් මෙන්ම වියළි මිරිස් සඳහා ද යෝග්‍ය වන මෙම ප්‍රභේදය 2009 වර්ෂයේ දී නිර්දේශ කරන ලදී. මිරිස් අභිජනන වැඩ සටහනෙහි සාර්ථක ඵලයක් වන මෙම ප්‍රභේදයෙහි පෙළපත මිරිස් ප්‍රභේද තුනක (MI - 2 x IR) ×(MI - 2 x 142A) එකතුවකි. සිරස් ලෙස සෙන්ටි මීටර් 75-100 දක්වා උසට වැඩෙන මෙම ප්‍රභේදය දිවයින පුරා වගා කිරීමට නිර්දේශ කර ඇති වුවත් විශේෂයෙන්ම උතුරු පළාතේ වගාවන්වල දී ඉතා සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබා දී ඇත. සෙන්ටි මීටර 12-14 පමණ දිගින් යුත් කොළ පැහැති සිහින් මේරූ කරල් සිත් ඇද ගන්නා පෙනුමකින් යුක්තය.

වියළි මිරිස් නිෂ්පාදනයේ දී වැඩි කාලයක් පැහැය නොවෙනස්ව තබා ගත හැකි වීමත් ඉතා සැරභාවයකින් යුක්ත වීමත් නිසා වියළි මිරිස් නිෂ්පාදනයට වඩාත් සුදුසුය. ඇන්ත්‍රැක්නෝස් හා සෙසු දීලීර රෝගවලට දක්වන මධ්‍යස්ථ ප්‍රතිරෝධීතාවය නිසා මහ කන්නයේ වගාවන් සඳහා ද යෝග්‍ය වේ. හෙක්ටයාරයකට ටොන් 03 ඉක්මවූ වියළි මිරිස් අස්වැන්නක් මෙන්ම අමු මිරිස් නිෂ්පාදනයේ දී ටොන් 15 ඉක්මවූ අස්වැන්නක් මෙහි අස්වනු විභවයන් වේ. මිරිස් කරලේ පොත්ත එතරම් ඝනකම් නොවන නිසා ඉදුණු කරල් දින 04 කදී පමණ වියළා ගත හැකි වේ.

ආපසු ^

ගල්කිරියාගම වරණය

විශේෂයෙන්ම උතුරු මැද පළාත සඳහා යෝග්‍ය වන මෙම ප්‍රභේදය දඹුල්ල ගල්කිරියාගම ප්‍රදේශයේ ගොවීන් පාරම්පරිකව වගා කළ විවෘත පරාගික වගා දර්ශයකින් තෝරාගත් වරණයක් ලෙස 2009 දී නිර්දේශ කරන ලදී. සෙන්ටි මීටර් 60-65 පමණ උසකින් යුත් සිරස් වර්ධන විලාශයක් පෙන්වයි. පත්‍ර තරමක් කුඩාය. කරල් සෙන්ටි මීටර් 8-10 පමණ යුත් සිහින් දිගටි හැඩයක් ගනී. අමු හා වියළි මිරිස් සඳහා උචිත වන අතර හොඳ සැර භාවයකින් යුක්තය. හෙක්ටයාරයකට අමු මිරිස් ටොන් 12-15 මෙන්ම හෙක්ටයාරයකට ටොන් 3 පමණ වියළි මිරිස් අස්වැන්නක් ද ලැබිය හැකි ප්‍රභේදයකි.

කොළ කොඩවීමට හා දිලීර රෝග සඳහා ඉහළ ප්‍රතිරෝධීතාවයක් පෙන්වන ප්‍රභේදයකි. හොඳ සැරභාවයකින් යුක්ත වීමත් කරල්වල සිත් ගන්නා කොළ පැහැයක් අමු මිරිස් නිෂ්පාදනයේ දී ඉතා වැදගත් වේ. තවද වර්ණයේ වෙනසක් නොවී වියළි මිරිස් ලෙස මාස 05 ක පමණ කාලයක් ගබඩා කර තබා ගත හැකි වීම මෙම ප්‍රභේදයේ ඇති විශේෂ ලක්ෂණයන් වේ.

ආපසු ^

එම්.අයි වැරණියා 1

පහතරට තෙත් කලාපයේ ගම්පහ, කළුතර, කොළඹ, ගාල්ල වැනි ප්‍රදේශවල කුඩා කොරටුවල පාරම්පරිකව වගා කෙරෙන මිරිස් වගා දර්ශයක් ලෙස වැරණියා දැක්විය හැක. අමු මිරිස් ලෙස මෙන්ම තරමක් මේරූ කරල්වල අඩු සැරභාවය නිසා ව්‍යංජනයක් ලෙස ද ආහාරයට ගත හැකි එළවළුවකි.

විවෘත පරාගික වගා දර්ශයන්ගෙන් තෝරා ගත් ගහණයක ලක්ෂණ වැඩි දියුණු කිරීමෙන් MI වැරණියා 01 ප්‍රභේදය නිපදවා 2012 දී කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ නිර්දේශිත බෝග ලැයිස්තුවට ඇතුලත් කරන ලදී. ගෙවත්තේ වගා කිරීමට, නාගරික ගෘහයන්හි බඳුන් තුළ වගා කිරීමට හා කුඩා කොරටුවල වගාව සඳහා උචිත ප්‍රභේදයකි. සෙන්ටි මීටර් 100 ක් පමණ උසට සිරස්ව වැඩෙන මෙම ප්‍රභේදයේ කරල් සෙන්ටි මීටර් 15-20 පමණ දිගින් යුක්ත වන අතර තරමක් රැළි සහිත සිනිඳු මතුපිටක් සහිතය. කරලේ කෙළවර දෙසට වක්‍රව මෙන්ම සෘජුව ද පිහිටයි. කහ පාටට හුරු ළා කොළ පැහැයකින් යුක්ත කරල් ඉදෙන විට තැඹිලි පාටට හුරු රත් පැහැයක් ගනී. කරලක බීජ 60-70 පමණ පවතින අතර පොත්ත මාංශල ගතියකින් යුක්ත වේ. මෙම ප්‍රභේදය හොදින් නඩත්තු කිරීමෙන් වසරකට වැඩි කාලයක් ක්ෂේත්‍රයේ පවත්වා ගත හැකි වේ.

හෙක්ටයාරයකට අමු මිරිස් ටොන් 20-25 පමණ අස්වැන්නක් ලබා ගත හැකි මෙම ප්‍රභේදය කොළ කොඩවීමට හා වෛරස් රෝගවලට ප්‍රතිරෝධීතාවයක් දක්වයි. ඵලාවරණය මාංශල නිසා බීජ නිෂ්පාදනයේ දි ඉදුණු කරල් පලා බීජ නිස්සාරණය කර ගත යුතු වේ. බීජ නිෂ්පාදන වගාවක දී කරල් ඉදෙන කාලයේ දී වියළි කාළගුණයක් තිබීම මඟින් දිලීර රෝග හානි ඇතිවිම බොහෝ දුරට මගහරවා ගත හැක.

ආපසු ^

එම්.අයි.සී.එච්.3

අමු මිරිස් නිෂ්පාදනය සඳහා 2012 වර්ෂයේ නිර්දේශ කළ මෙම ප්‍රභේදය MI -1 ප්‍රභේදය හා Wonder Hot නම් දෙමුහුම් ප්‍රභේදයක එකතුවක් ලෙස අභිජනනය හා වරණයෙන් නිපදවූවකි.

සෙන්ටි මීටර් 60-65 පමණ උස අතු බෙදුනු පඳුරක් ලෙස වැඩෙන මෙම ප්‍රභේදයේ කරල් තද කොළ පැහැවන අතර සෙන්ටි මීටර් 8-10 තරම් දිග මධ්‍යස්ථ ප්‍රමාණයේ හා දිලිසෙන සුළු සුමට මතුපිටකින් යුක්තය. කරලේ අග කෙළවර තරමක් වක්‍රව ඇත. ඵලාවරණය තරමක් ඝනකමින් යුක්ත වන අතර අස්වනු නෙළූ පසු ඉක්මනින් මැලවී නොයයි. සිත් ගන්නා පෙනුමකින් යුත් කරල් අපනයනය සඳහා ද යෝග්‍ය වේ. කොළ කොඩවීමේ සංකීර්ණ තත්ත්වයට මධ්‍යස්ථව ප්‍රතිරෝධී වන අතර දිලීර රෝග සඳහා එතරම් ප්‍රතිරෝධීතාවයක් නොපෙන්වයි. ඉදුණු කරල් දින 5 කින් පමණ වියළා ගත හැකි හෙයින් බීජ නිෂ්පාදනය සඳහා යෝග්‍ය වන්නේ යල කන්නයයි. හෙක්ටයාරයකට අමු මිරිස් ටොන් 15-18 පමණ ඉහළ ගුණාත්මයෙන් යුත් අස්වැන්නක් ලබා ගත හැකි මෙම ප්‍රභේදය ලංකාවේ මිරිස් වගා කරන ඕනෑම ප්‍රදේශයක් සඳහා සුදුසු වේ. අස්වැන්න සහ ගුණාත්මය සැලකූ විට විදේශීය දෙමුහුම් ප්‍රභේද අභිබවා තරඟකාරීව වගා කළ හැකි ප්‍රභේදයකි.

ආපසු ^

දෙමුහුම් ප්‍රභේද

දේශීය විවෘත පරාගික ප්‍රභේදවලට අමතරව ආනයනය කරන ලද දෙමුහුම් ප්‍රභේදයන් ද වගා කිරීමට ගොවීන් පෙළඹී ඇත.

දෙමුහුම් දිරියෙන් යුක්ත වීම, උසස් අස්වැන්නක් ලබා දීම හා අස්වැන්නේ ගුණාත්මය වැඩිවීම මෙම ප්‍රභේදවල තිබිය යුතු ප්‍රධාන ලක්ෂණයන්ය. ප්‍රධාන වශයෙන් අමු මිරිස් නිෂ්පාදනයටත් වියළි කන්නයේ දී වියළි මිරිස් නිෂ්පාදනය කිරීමටත් දෙමුහුම් ප්‍රභේද යොදා ගත හැක. සාමාන්‍යයෙන් වගා කරන විවෘත පරාගික ප්‍රභේදයන්ගේ මෙන් නොව දෙමුහුම් බීජ යොදා ගැනීමේ දී පළමු වගාවේ දී කරල් වලින් ලබා ගන්නා බීජවල වර්ග පාරිශුද්ධතාවය ඊළඟ පරම්පරාවේ දී බලාපොරොත්තු විය නොහැකිය.

එබැවින් සෑම නව කන්නයක් පාසාම දෙමුහුම් බීජ මිලට ගැනීමට සිදුවේ. මෙම බීජ මිලෙන් අධික බැවින් සාමාන්‍ය ක්‍රමයට ක්ෂේත්‍රයේ තවාන් දැමීමට වඩා බඳුන් හෝ කුට්ටි තවාන් ක්‍රම උපයෝගී කර ගැනීම උචිතය. තවද බොහෝ ආනයනික දෙමුහුම් ප්‍රභේද අපගේ පරිසර තත්ත්වයනට නොගැලපෙන හෙයින් දෙමුහුම් ප්‍රභේද වගා කරන්නේ නම් එම ප්‍රභේද දේශීය තත්ත්ව යටතේ වගා කිරීම සඳහා යෝග්‍ය බවට කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව නිර්දේශ කර තිබීම ඉතා වැදගත් වේ.

ආපසු ^

වෙනත් වගා දර්ශ

වියළි හා අමු මිරිස් ලෙස සාමාන්‍යයෙන් අප පරිභෝජනය කරන මිරිස් කැප්සිකම් ඇනම් (Capsicum annuum) විශේෂයට අයත් වන අතර කොච්චි, නයි මිරිස්, හෝමිරිස් හා කැවුම් මිරිස් ලෙස හඳුන්වන වෙනත් වගා දර්ශයන් කැප්සිකම් චයිනෙන්ස් (Capsicum chinense) හා කැප්සිකම් ෆ්රුට්සන්ස් (Capsicum frutescens) විශේෂයනට අයත් වේ. මෙම විශේෂයන්හි පවතින විශේෂත්වය වන්නේ කරල් ඉතා සැරභාවයකින් යුක්ත වීමත් ඒවාටම ආවේණික වූ සුවඳක් තිබීමත් වේ. ලෝකයේ පවතින සැර අධිකම මිරිස් ලෙස මෙම නයි මිරිස් (කැප්සිකම් චයිනෙන්ස්) දැක්විය හැක.

ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත් කලාපය හා අතරමැදි කලාපයේ ගෙවතු ආශ්‍රීතව හමුවන මෙම වගා දර්ශයන් සඳහා දේශීය මෙන්ම විදේශීය වෙළඳ පොළෙහි ඉහළ ඉල්ලුමක් පවතී. කරලේ ප්‍රමාණය (දිග, පළල), හැඩය, වර්ණය, කරලේ පිහිටීම සැරභාවය හා සුවදෙන් මෙන්ම ශාකයේ විලාශයෙන් ද මේවා එකිනෙකට වෙනස් ලක්ෂණ පෙන්වයි. බොහෝවිට කොච්චි දර්ශයන් කුරුල්ලන් මඟින් ව්‍යාප්ත වන බව සොයාගෙන ඇත. කුරුල්ලන් මෙම කරල් ගිල දමන අතර ඔවුන්ගේ මළ ද්‍රව්‍යය සමඟ බීජ පසට එක්වීමෙන් ව්‍යාප්තිය සිදු වේ. එබැවින් මෙම කොච්චි දර්ශයන් කුරුලු මිරිස් (Bird chill ) ලෙස ද හඳුන්වයි.

කරලෙන් බීජ වෙන් කළ පසු දින කීපයකින් වුව ද සමහර වගා දර්ශයන්හි බීජවල ප්‍රරෝහණ ශක්තිය හීනවී යන අතර එය මෙම වගා දර්ශයන්ගේ අඩු ව්‍යාප්තියට ප්‍රධාන හේතුවක් වී ඇත. බොහෝ කොච්චි හා නයිමිරිස් වගා දර්ශයන් බහු වාර්ෂික තත්ත්වයක් පෙන්වයි. රෝග හා පළිබෝධ හානිවලට මෙන්ම නියඟයට ද ඔරොත්තු දෙන ලක්ෂණ පෙන්වන වගා දර්ශයන් මෙම කොච්චි හා නයිමිරිස් අතර පැවතිය ද එම ලක්ෂණ කැප්සිකම් ඇනම් විශේෂය සමඟ සම්බන්ධ කර ගැනීමට අපහසු වී ඇත. මෙම විශේෂ අතර අන්තර් අභිජනනය සිදු නොවීම හෝ ඉතා අවම වීම ඊට හේතුවයි.

ආපසු ^

මඤ්ඤොක්කා වගාව

 කල ප්‍රභේද 06ක්  ඇත.

ප්‍රභේදය	ලක්ෂණ
එම්.යු 51	වයස (මාස) 8 - 10 අල කිලෝ ග්‍රෑම් 01 අඩංගු හයිඩ්‍රෝසයනික් අම්ල (HCN) ප්‍රමාණය (මි.ග්‍රෑ.) 50 ට අඩු වෙනත් කරුණු මධ්‍යස්ථ ලෙස අතු බෙදේ. පොත්ත ඇතුලත දම් රෝස පාටය. අලයේ මදය සුදු පාටය. දිගු ගෙලක් ඇත.
සී.ඒ.ආර්.අයි. 555	වයස (මාස) 8 - 10 අල කිලෝ ග්‍රෑම් 01 අඩංගු හයිඩ්‍රෝසයනික් අම්ල (HCN) ප්‍රමාණය (මි.ග්‍රෑ.) 28 - 30 වෙනත් කරුණු මධ්‍යස්ථ ලෙස අතු බෙදේ. පොත්ත ඇතුලත ලා රෝස පාටය (Pink &Whaite) සුවදවත්ය. මදය සුදු පාටය.
කිරිකවඩි	වයස (මාස) 6 - 12 අල කිලෝ ග්‍රෑම් 01 අඩංගු හයිඩ්‍රෝසයනික් අම්ල (HCN) ප්‍රමාණය (මි.ග්‍රෑ.) 18 - 22 වෙනත් කරුණු අතු බෙදෙන වර්ගයකි. වයස අනුව අස්වැන්න වෙනස්වේ. පොත්ත ඇතුලත කිලිටි සුදු පාටකි. මදය සුදු පාටයි.
සුරනිමල (BW 01)	වයස (මාස) 8 - 12 අල කිලෝ ග්‍රෑම් 01 අඩංගු හයිඩ්‍රෝසයනික් අම්ල (HCN) ප්‍රමාණය (මි.ග්‍රෑ.) 38- 40 PPM වෙනත් කරුණු අග්‍රස්ථය අතු බෙදීම සිදු වේ. දුඹුරු පොත්තකින් හා සුදු පාට මදයකින් යුක්තය.
ස්වර්ණ (BW 02)	වයස (මාස) 8 - 12 අඩංගු සයනයිඩ් ප්‍රමාණය 20 - 25 PPM වෙනත් කරුණු කද රිදීමය අළු පැහැතිය. මදය කහ පාට වන අතර පිටත පොත්ත දුඹුරු පාටවේ.
ශානි (BW 14)	වයස (මාස) 8 - 12 අඩංගු සයනයිඩ් ප්‍රමාණය 43 - 45 PPM වෙනත් කරුණු කද දුඹුරු පාට වන අතර කල්ගත වූ විට අතු බෙදීම සිදුවේ. මදය සුදු පාටය.

වී වගාවේ රෝග

 

වී වගාවේ පළිබෝධ

කහ පුරුක් පණුවා

පුරුක් පණුවන් විශේෂ කිහිපයක් ආසියාතික රටවල වී වගාවන්ට හානි පමුණුවයි. මොවුන් අතුරින් ශ්‍රී ලංකාවේ බහුල, ප්‍රධාන විශේෂය වන්නේ කහ පුරුක් පණුවාය.

ජීවන චක්‍රය

දිවා කාලයේ සෙවන ඇති ස්ථානවල රැදී සිටින පුරුක් පණු සලඹයන් ක්‍රීයාකාරීවන්නේ රාත්‍රී කාලයේය. සාමාන්‍යයෙන් දින 4ක පමණ ජිවිත කාලයක් ගත කරන ගැහැණු සලඹයින් බිත්තර 200-300ක් පමණ දමයි.එමෙන්ම මොවුන් ආලෝකය දෙසට ආකර්ශණය වන නිසා කේෂ්ත්‍රයේ අධික ගහන මට්ටම් ඇතිවිට පහන් අවට සලඹයින් විශාල සංඛ්‍යාවලින් දක්නට ලැබේ.

පුරුක් පණු සලඹයා

මෙවැනි අවස්ථාවල ගොයමේ ඇති පුරුක් පණු බිත්තර කැදලි ප්‍රමාණයද සලඹයින්ගේ සංඛ්‍යාවට අනුකූලව අධික වේ. ජීවන චක්‍රයක් සම්පූර්ණ වීම සඳහා සාමාන්‍යයෙන් සති 4-5ක් ගතවේ.

හානිය

බොල්වූ ශුකිකා සහිත සුදු කරල්සුහුඹුල් සලඹයාගෙන් හානියක් නැතත් කීට අවස්ථාව ගොයම් ශාකයේ කඳට හානි කරයි. මොවුන් ගොයම් ශාකයේ වර්ධක හා ප්‍රජනක යන අවධි දෙකටම හානි කරයි. පුරුක් පණුවන් ගොයම් ගසේ කඳ තුල පෝෂණය වේ. මේනිසා සනාල පද්ධතිය විනාශ වී හානිවූ රිකිලි මැරී යයි.

හානිය

කරල් හට ගැනීමට පෙර එනම් වර්ධක අවධියේ සිදුවන පුරුක් පණු හානියේ ප්‍රථිඵලය වන්නේ රිකිලිවල වැඩෙන අංකුරය සහ අභ්‍යන්තර පත්‍ර වියළීයාමයි. මේවා "මළ හදවත්" (dead hearts) ලෙස හඳුන්වය.පීදෙන අවස්ථාවේදි පුරුක් පණුවාගෙන් සිදුවන හානිය බොල්වූ ශුකිකා සහිත "සුදු කරල" (white heads) වශයෙන් දැකගත හැකිය. මෙහිදී සම්පූර්ණ කරල් බොල්වී වියළී යයි. ගොයම් කරල් වර්ධනයවන අවස්ථාවේ පුරුක් පණු ආසාදනය නිසා කඳ සම්පූර්ණයෙන් විනාශ නොවුනහොත් හානිය පත්‍ර කොපුවලටත්, කඳේ පහළ කොටසේ සමහර ස්ථාන වලටත් සීමාවිය හැක.

කඳ තුල සිටින පුරුක් පණුවා

මෙවැනි අවස්ථාවලදි කරලේ පහළ කොටසේ ශුකිකා සමහරක් පමණක් බොල්වේ. පුරුක් පණුවාගේ හානිය සිදුවූ බවට හඳුනාගත හැකිලක්ෂණ සමහරක් නම්,

කඳ තුල පුරුක් පණුවන් සිටීම.

පුරුක් පණුවන් නිසා කඳ කපා දමා ඇති බවට පෙන්නුම් කරන සලකුණු තිබීම.

කඳ තුල කීට අපද්‍රව්‍ය දක්නට ලැබීම.

පත්‍රවල වර්ණ වෙනස්විම හා පුරුක් පණු සලඹයා පිටවු සිදුරු කඳෙහි සහ පත්‍ර කොපුවල දක්නට ලැබීම.

වගාවක පුරුක් පණු බිත්තර කැදලි දක්නට ලැබීම.

පාලනය

කන්නයට වගා කිරීම

බෝග මාරුව (මෙය යායම එකට කළ යුතුය).

අස්වැන්න නෙලූ වගාව (ඉපනැල්ල) පසට යටකර දැමීම.

හොඳින් බිම් සකස් කර වල් පැළෑටි මර්ධනය.

අධික ලෙස නයිට්‍රජනීය පොහොර භාවිතයෙන් වැළකීම.

කෙටි කාලීන නිර්දේශිත ප්‍රභේද භාවිතය.

වසරකට කන්න 2 ක් පමණක් වගා කිරීම.

නයිට්‍රජන් අඩංගු පොහොර නිර්දේශය කොටස් වශයෙන් යෙදිම.

ගොඩ වි වගාවන් වෙනත් බෝග සමග මිශ්‍රව සිටුවිම.

පැළ ගහනය සුදුසු පරිදි පවත්වාගෙන යාම.

යාය එකට පීදෙන ලෙස වගා කිරීම.

නිර්දේශිත රසායනික පාලනය

කොපු පණුවා

ජීවන චක්‍රය

සුදු පැහැයක් ගන්නා සලඹයා දිගින් මි.මී. 6ක් පමණ වන අතර, විහිදුන පියාපත් හරහා මි.මී. 15ක් පමණ වේ. සුදු පැහැති පියාපත් මත කළු දුඹුරු පැහැයක් ගන්නා ලප තීරු කීපයක් ඇත. මොවුන් නිශාචරය. ආලෝකය දෙසට ආකර්ශණය වේ.

දින 8ක පමණ ජීවිත කාලයක් ඇති ගැහැණු සලඹයා සාමාන්‍යයෙන් බිත්තර 50ක් පමණ තැන්පත් කරයි. ජල පෘෂ්ඨයට ආසන්නව පත්‍ර තලය හා කොපුව මත කාණ්ඩ වශයෙන් තැන්පත් කරන මෙම බිත්තරවලින් කීටයන් පිටවන්නේ දින 4ක පමණ බීජෞෂණ සමයකින් පසුවය. දින 20ක පමණ වර්ධක කාලයක් ගත කරන මොවුන් කීට අවධි 5ක් පමණ පසුකරයි. ජීවන චක්‍රය දින 35කින් පමණ සම්පූර්ණ වේ.

සුහුඹුල් සලඹයා

මොවුන්ගේ ජලජ ස්වසනය සඳහා දේහයේ රෝම වැනි ජලක්ලෝම පිහිටයි. කොපු පණුවාට ගලා යන ජලය මඟින් වෙනත් කේෂ්ත්‍රය වෙත සංක්‍රමණයවී හානිය පැතිරිය හැක.

හානිය

බිත්තරයෙන් පිටවූ විගස ශරීරය වටා පත්‍රවලින් සාදාගත් කොපුව තුල සිට ලපටි පත්‍රවල උඩු අපිචර්මය ඉතිරිවන තෙක් යට පැත්තේ කොළ පැහැ කොටස් ආහාරයට ගනිමින් ජීවත් වේ. පසුව මේරූ පත්‍රද ආහාරයට ගනී. ශරීරය වටා ඔතා ගැනීමට පත්‍ර කොටස් කපා ගැනීම නිසා පත්‍ර තැනින් තැන කා දැමූ ස්වභාවයක් පෙන්නුම් කරයි. අධික ලෙස පත්‍රවලට හානි වුවහොත් අස්වැන්න අඩු විය හැක.

හානි වූ ලපටි පත්‍ර

පාලනය

වගාවේ පැළ අතර පරතරය වැඩි කිරීම

නියමිත කන්නයට වගා කිරීම

දින 5-7කට වරක් වගා කේෂ්ත්‍රයයේ ජලය කපා හැර 2ක් පමණ වියළීමට හැරීම

රසායනික පාලනය

හානි වූ මේරූ පත්‍ර

කොළ හකුලන දළඹුවා

ජිවන චක්‍රය

සලඹයා පිටවී පළමු දිනයේම බිත්තර දැමීම ආරම්භ කරයි. සාමාන්‍යයෙන් එක් ගැහැණු සතෙකුට බිත්තර 300ක් පමණ නිපදවිය හැකි අතර, මේවා තනි තනිව හෝ කුඩා කාණ්ඩ වශයෙන් පත්‍ර තලය මත හෝ කොපුව මත තැන්පත් කරයි.දින 3-5ක පමණ බීජෞෂණ සමයකින් පසු බිත්තරවලින් පිටවන පළමු අවධියේ කීටයා (දළඹුවා) ලපටි පත්‍ර කොටස් සූරා ආහාරයට ගනී. වර්ධක කාලයකින් පසුව දෙවන කීට අවධියට පැමිණෙන දළඹුවා පත්‍ර හකුලා ඒ තුල පෝෂණය වේ. කීට අවධි කිහිපයක් ගත කරන මෙම දළඹුවා දේහය කහ පැහැයට හුරු කොළ පැහැතිය. හිස තද දුඹුරු පැහැයක් ගනී. දින 16ක පමණ වර්ධන කාලයකින් පසු එළඹෙන පිලවා අවධියද ගත කරන්නේ හකුලාගත් පත්‍ර තුලය.

කීටයා

හානිය

මොවුන් පත්‍ර දාර එකට බැඳ නාලාකාර ව්‍යුහයක් සාදා එය තුල සිට පත්‍ර මධ්‍යයේ පටක සිරස් තීරු වශයෙන් සූරා කයි. මෙම හානිය පැතිරී ගිය අවස්ථාවල සුදු පැහැ ගැන්වූ හෝ දුර්වර්ණ වූ හැකිලුණු පත්‍ර නිසා ගොයමට නිසරුබවක් හා අවලස්සන බවක් ඇති වේ.හකුලාගත් පත්‍රයක් තුල පෝෂණය වන දළඹුවාට එම පත්‍රයේ මෘදු පටක ප්‍රමාණය අඩුවූ විට වෙනත් පත්‍රයක් වෙත සංක්‍රමණය වීම සිදුවේ. මේ නිසා ශාකයක පරිණත පත්‍රවල සිට අලුතින් හටගන්නා පත්‍ර කරා හානි ලක්ෂණ පැතිර යයි.

පත්‍ර දාර එකට බැඳ සාදාගත් නාලාකාර ව්‍යුහය

පාලනය

කන්නය ආරම්භයේදීම වගාව පිහිටුවීම

නයිට්‍රජන් අඩංගු පොහොර නිර්දේශිත පිළිවෙළටම යෙදීම

මතුපිට පොහොර කොටස් වශයෙන් යෙදීම

වගාව ආසන්නයේ එනම් නියර ආදි ප්‍රදේශවල ගොයම් නොවන වෙනත් කුඩා ශාක තිබෙන්නට හැරීම. මෙමගින් එම ප්‍රදේශයේ ජීවත්වන විලෝපික පළගැටියන්ට රාත්‍රී කාලයේදි කොළ හකුලන දළඹුවාගේ බිත්තර ආහාරයට ගෙන ඒවා විනාශ කළ හැක

ක්ෂේත්‍රය අවට වදුල ඉවත් කිරිම

රසායනික පාලනය

ගොක් මැස්සා

ජීවන චක්‍රය

ගොක් මැස්සා ප්‍රමාණයෙන් මදුරුවකුට සමානවන අතර, ගැහැණු සතාගේ උදරය තද රතු පැහැයක් ගනී. මොවුන් දින 4ක පමණ ජීවිත කාලයක් ගත කරයි. රාත්‍රී කාලයේ කඩිසරවන ගැහැණු මැස්සන් කර වළල්ල ආසන්නව පත්‍ර තලයේ යට පැත්තේ හෝ පත්‍ර කොපුව මත බිත්තර 100-300ක් පමණ තැන්පත් කරයි.දින 3-4ක බිජෞෂණ සමයකින් පසු බිහිවන කීටයන් අධික ආර්ද්‍රතාවයක් ඇති විට පත්‍ර කොපු අතරින් වැඩෙන අංකුරයන් වෙත සංක්‍රමණය වේ. ප්‍රශස්ත තත්ත්ව යටතේ මේ සඳහා පැය 6 පමණ කාලයක් ගත වේ.

සුහුඹුල් ගොක් මැස්සා

මේ අන්දමට අංකුරයක් මත ගොක් මැස්සාගේ කීටයෙක් පෝෂණය වීමේ ප්‍රතිඵලයවන්නේ වැඩෙමින් පවතින පත්‍රයක් රිදී ගොබයක් බවට විකසනය වීමයි. සුහුඹුලකු බවට පත්වීමට ප්‍රථම දින 15-20ක් පමණ වන කීට අවස්ථා හා දින 6ක පමණ වන පිළවා අවධිය රිදී ගොබය තුල ගත කරයි. රිදී ගොබයක් පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙන විට පිළවා අවස්ථාවට එළඹ සිටී.පසුව රිදී ගොබයේ ඉහළ අග්‍රය වෙත සංක්‍රමණය වන පිළවා එහි සිදුරකින් සුහුඹුලකු වශයෙන් පිටවේ. මේ අවස්ථාවේදී රිදී ගොබය අග්‍රයේ පිටතින් පිලවාගේ කෝෂාවරණය දැකගත හැක.

ගොක් මැස්සාගේ බිත්තර

ගොක් මැස්සාගේ ගහණය අඩු වැඩි වීම දේශගුණික තත්ත්ව අනුව වෙනස් වේ. වියළි කාලවලදී වල් පැළෑටි මත හෝ වල් වී (wild rice) විශේෂ මත පූර්ව පිළවෙකු වශයෙන් අක්‍රීයව ගත කළ හැක. වැසි කාලය පටන් ගැනීමත් සමඟ සුහුඹුලන් බවට පත්වී වෙනත් ධාරක ශාක වෙත සංක්‍රමණය වේ.විකල්ප ධාරක මත ජීවන චක්‍රයක් සඳහා දින 9-14 පමණ ගත කරන අතර, ගොයම් ගසේ දින 9-26 තුලදී ජීවන චක්‍රය සම්පූර්ණ කරයි. මේ නිසා තවාන් අවධියේ ගොයමට සංක්‍රමණය වු ගොක් මැස්සන් කරල් හටගන්නා අවධිය වන විට පරම්පරා කීපයක් සම්පූර්ණ කරයි

සුහුඹුලා පිටව ගිය පසු ඉතිරි වූ කෝෂය

හානිය

බිත්තර පිපිරී එලියට එන කීටයන් පත්‍ර තලය දිගේ ලිස්සා ගොස් වර්ධක අංකුරය දක්වා ගමන් කර අංකුරය මුල ආහාරයට ගනී. එවිට වර්ධක අංකුරය විකෘතිවී රිදී ගොබ ඇති කරයි. මෙම හානියට ලක්වූ රිකිලිවලින් කරල් හට නොගැනේ.ගොක් මැස්සාගේ ජීවන චක්‍රය සම්පූර්ණ වීම සඳහා අධික ආර්ද්‍රතාවයක් අත්‍යාවශ්‍ය හෙයින් මෙම හානිය වැඩිපුර ඇති වන්නේ වර්ෂා කාලයේත් මනා ජල සැපයුමක් ඇති කුඹුරුවලය. තෙත් හා වියළි කන්න වෙන් වෙන්ව ඇති ප්‍රදේශවල තෙත් කන්නයේ මුලින්ම පිහිටුවන වගාව මෙම හානියෙන් මඟහැරුනද පසුවී සාදන වගාවන් බලවත්සේ හානියට ගොදුරු වේ.

හානිය නිසා ඇති වූ රිදි ගොබ

පාලනය

වගාවේ හා අවට තෘණ කුලයේ ශාක මර්ධනය

දින 5-7 වරක් ජලය කපා හැර වියළීමට හැරීම

නියමිත කන්නයට වගාව පිහිටුවීම

නිර්දේශිත ප්‍රමාණයට පමණක් නයිට්‍රජන් පොටෑසියම් අඩංගු පොහොර යෙදීම

යාය එකට වගා කිරීම

නිරි වගාවන් ඇති වීමට ඉඩ නොදී ඉපනැල්ල පසට යටකර දැමීම

ප්‍රතිරෝධී ප්‍රභේද වගා කිරීම. හානියට ඔරොත්තු දෙන නව වී ප්‍රභේද කීපයක් ඇත. ඒවා නම්,බී.ජී. 276-5, බී.ජී. 400-1, බී.ජී. 380, බී.ජී. 350, බී.ජී450, බී.ජී. 731-2 වේ

රසායනික පාලනය. නමුත් කෘමිනාශක මඟින් මෙම හානිය මර්ධනය කිරීම ද අපහසුය

ගොයාම් මකුණා

ජීවන චක්‍රය

ගොයම් කරල් මත පෝෂණය වන මකුණන් අතුරින් එක් විශේෂයකි. සිහින් දිගැති සිරුරක් සහින සුහුඹුලන් පැහැයෙන් දුඹුරුය. දිගු පාද හා දිගු ස්පර්ශක දරයි. පත්‍ර මත හෝ කරල් මත පේලි වශයෙන් බිත්තර තැන්පත් කරයි.බිත්තර වලින් පිටවන ශිශුවන් කොළ පැහැයක් ගන්නා අතර ශිශු අවධි 5ක් පසු කිරීමෙන් පසු සුහුඹුලකු බවට පත්වේ. සුහුඹුලෙක් දින 90ක් පමණ ජීවත් වන අතර මේ කාලය තුල අවම වශයෙන් බිත්තර 100ක් තැන්පත් කරයි. ජීවන චක්‍රය සඳහා දින 30ක් පමණ ගනී

සුහුඹුල් ගොයම් මකුණා

හානිය

සුහුඹුලන් මෙන්ම ශිශුවන් වී ඇටයෙහි සරු තුෂය හා උප තුෂය අතරින් මුඛ උපාංග ඇතුල්කර වැඩෙමින් පවතින සහල් ඇටය මත පෝෂණය වේ.පරාගනයෙන් පසු ඩිමිබකෝෂය සහල් ඇටයක් බවට පත්වීම සඳහා වර්ධනය වන කාලය තුල ඕනෑම අවස්ථාවක ගොයම් මකුණාට හානි කළ හැක.කිරි වැදෙන අවස්ථාව තෙක් සිදුකරන හානිය අනුව නොයෙක් ප්‍රමාණවලින් බොල්වීම සිදුවිය හැක. සහල් ඇට ඝන වන අවස්ථාවේ සිදුවන හානිය නිසා තත්ත්වයෙන් බාල සහල් ලැබේ

කරලට හානි කරන ගොයම් මකුණන්

පාලනය

වනාත, ඇලවේලි සුද්ධ කිරීම

යාය එකට පීදෙන ලෙස වගා කිරීම

වගාවේ වල් පැළෑටි මර්ධනය

නියරවල වල් පැළෑටි මර්ධනය

වල් පැළෑටිවල මල් හටගන්නා විට ඒවා ඉවත් කිරීම

රසායනික පාලනය ගොවීන් අනුගමනය කරන වෙනත් ක්‍රම ලෙස ගොයම් මකුණන් අල්ලා කුඩා නූලක් ගැට ගසා මුදා හැරීම

ගොයම් මකුණන් අල්ලා පත්‍ර කොපුවේ තැබීම. මෙහිදී අනතුරට පත සතාගෙන් නිකුත්වන පෙරමෝන නිසා අනෙක් ගොයම් මකුණන් ප්‍රදේශය අතහැර යයි

දුඹුරු පෑළ කීඩෑවා

ජීවන චක්‍රය

ගොයමට පළමුව සංක්‍රමණය වන දිග පියාපත් සහිත සුහුඹුලන් පත්‍ර කොපු හෝ මැද නාරටි තුල බිත්තර කැදලි වශයෙන් තැන්පත් කරයි. මෙම බිත්තරවල පළල් පැතලි පියන් දක්නට ඇත.දින 7-9ක බීජෞෂණ සමයකින් පසුව ශිශුවන් බිහිවේ. ශිශු අවස්ථා 5ක් ඇති අතර ඒ සඳහා දින 13-15ක් පමණ කාලයක් වැය වෙයි. පළමු අවධියේ ශිශුවන් සුදු පැහැවන අතර පසු අවස්ථා දුඹුරු පැහැගනී. සුහුඹුලන් සාමාන්‍යයෙන් දින 14ක පමණ ජීවිත කාලයක් ගත කරන අතර කෙටි හෝ දිග පියාපත් දරයි. දිග පියාපත් සහිත ගැහැණු සතුන් බිත්තර 100ක් පමණ ද, කෙටි පියාපත් සහිත සතුන් බිත්තර 300ක් පමණ ද තැන්පත් කරති

සුහුඹුල් කීඩෑවන්

ජීවන චක්‍රය

පීදීමට ප්‍රථම ගොයම් පැළෑටියේ වැඩිපුර සිටින්නේ කෙටි පියාපත් සහිත සුහුඹුලන්‍ය. වගාව පරිණතවීමත් සමඟම සංක්‍රමණය වීමේ හැකියාව ඇති දිග පියාපත් සහිත කීඩෑවන් වැඩියෙන් බිහිවේ.

හානිය

ජීවන චක්‍රයේ සියළුම අවස්ථාවන් පත්‍ර කොපුවේ ප්ලෝයම පටකවලින් අධිකව යුෂ උරාබීම නිසා ගොයම් ශාක පිළිස්සී ගියාක් මෙන් මිය යයි. මෙය කීඩෑ පිළිස්සීම ලෙස හඳුන්වයි.

පාලනය

වගාව නොකඩවා සුපරික්ෂාවට භාජනය කිරීම

අවශ්‍ය අවස්ථාවල පමණක් කෘමිනාශක යෙදීම. සමහර අවස්ථාවල වගාවේ ආරම්භක අවස්ථාවල නොනිසිලෙස කෘමිනාශක යෙදීම පරිණත අවධියේ දී කීඩෑවන් හිතකර සාධකයකි

ප්‍රතිරෝධී ප්‍රභේද වගාව බී. ඦී. 379-2 දුඹුරු පැහැකීඩෑවන්ට තරමක ප්‍රතිරෝධීත ඇති වී ප්‍රභේදයකි

ලපට් ශිශුවන්

පැළ මැක්කා

ජීවන චක්‍රය

සුහුඹුල් පැළ මැක්කන් මි.මී. 1-2ක් පමණ දිගැති, මෘදු දේහ සහිත කළු දුඹුරු පැහැති කෘමීන් වේ. මොවුන්ගේ ස්පර්ශක ඛණ්ඩ 5-8කින් යුක්ත වන අතර පටුවූ ද, දික්වූ ද, පියාපත් යුගල දෙකේ දාරවල සිහින් දිගැති කෙඳි පිහිටයි.

ගැහැණු සතාට කියතක ආකාරයක් ගන්නා ඩිම්බ නිධායකයක් ඇති අතර, මෙමඟින් පත්‍ර තලය සිදුරු කර බිත්තර තනි තනිව පටක තුල තැන්පත් කරයි. ළපටි බිත්තර මි.මී. 0.25ක පමණ දිග හා මි.මී. 0.1ක් පමණ පළල වන අතර, පත්‍ර තලයෙන් පිටතට අවර්ණ නෙරීමක් වශයෙන් දිස් වේ. පත්‍ර ආලෝක ප්‍රභවයක් දෙසට යොමුකර පරික්ෂා කිරීමෙන් මේවා පහසුවෙන් බලා ගත හැක

සුහුඹුල් පැළ මැක්කා

මේරීමත් සමඟ කහ පැහැයක් ගන්නා බිත්තරවලින් පිටවන ළපටි කීටයන් සුදු - කහ වර්ණයක් ගනී. පළමුව නිශ්චලව සිටින කීටයන් වැඩෙන පත්‍රවල හැකිලී ඇති දාර වෙතට සංක්‍රමණයවී ඒවායේ මෘදු පටකවල යුෂ උරා බීමෙන් යැපේ.මේ අන්දමට පත්‍ර මධ්‍යයේ ඇති පටක සෛලවල යුෂ උරා බීම නිසා ඒවා දුර්වර්ණයක් ගෙන දිග අතට හැකිලේ. මෙසේ හැකිළුනු පත්‍ර තුල කීට අවධි 3ක් හා අක්‍රීයව සිටින පිලා අවධි 2ක් ගතකර සුහුඹුලෙකු බවට පත්වේ.

ළපටි කීටයා

ගොයම් පැළ අවධියේදී හානි කරන ඉතා කුඩා කෘමියෙකි. සුහුඹුලන් හා ශිශුවන් පත්‍ර යුෂ ආහාරයට ගැනීම නිසා පත්‍ර රිදිවන් සුදු පැහැයකට හැරී රෝල්වී වියළී යයි.ගොයම් පැළ මේරීම පැළ මැක්කන්ගේ ගහණ වර්ධනය කෙරෙහි අහිතකර බලපෑමක් වේ. මේ හෙයින් මොවුන් ළපටි පැළවෙත ක්‍රමයෙන් සංක්‍රමණය වීමේ හැසිරීම් රටාවක් පෙන්වයි. කන්නයක් පසුවී වගාකරන ගොයමේ පැළ මැක්කන් අධික ගහණ මට්ටම් දක්නට ලැබෙන්නේ මේ නිසාය. වියළි කාලවලදී හානිය උග්‍ර වේ. කෙටි කාලීන වී ප්‍රභේදවලට පැළ මැක්කන්ගෙන් සිදුවන හානිය අස්වැන්න කෙරෙහි වඩාත් බලපායි.

රිදිවන් සුදු පැහැයට හැරුන පත්‍ර

දැනට වගාකරන වැඩි අස්වැන්න දෙන වී ප්‍රභේද සියල්ලම පාහේ පැළ මැක්කාගේ හානියට ග්‍රාහීවන ඒවා වුවත්, පැරණි කෙටි කාලීන වී ප්‍රභේද බොහොමයක ඔරොත්තු දීමේ ලක්ෂණ ඇතුළත් වේ.

පාලනය

නියමිත කන්නයට වගා කිරීම

නිසි වගා ක්‍රම අනුගමනය කිරීම

කන්නය පමාවී වපුරන විට බීජ ප්‍රතිකාර කිරීම

හානිය වැඩි අවස්ථාවල කෘමිනාශක යෙදීම

තවාන් දින 2ක් පමණ ජලයෙන් යටකර තැබීම

හයිඩ්රීුලියා මැස්සා

ජීවන චක්‍රය

මි.මි. 2ක් පමණ වන සුහුඹුල් මැස්සා පත්‍ර තලය මත බිත්තර තනි තනිව තැන්පත් කරයි. බිත්තරවලින් පිටවන කීටයා (හයිඩ්‍රීලියා මැස්සා හෙවත් කරටි පණුවා) ශාකයේ කරටිය මැදට සංක්‍රමණයවි වර්ධනය වෙමින් පවතින පත්‍රවල ඇතුල් දාරයේ පටක සූරාකයි.

කරටි පණුවා

හානිය

කරටි පණුවා වර්ධනය වන පත්‍රවල ඇතුල් දාරයේ පටක මත යැපේ. පත්‍ර වර්ධනයවී දිග හැරීමත් සමග මේ අන්දමට හානිවූ පටක සුදු කහ පැහැයකින් දිස් වේ.සාමාන්‍යයෙන් පැළ අවධියේ සිට උපරිම පඳුරු දමන අවස්ථාව පසුවන තෙක් වැඩෙන පත්‍රවල මෙම හානිය දැකිය හැකි වුවද, කෙටි කාලීන වී ප්‍රභේදවල විශේෂයෙන් පැළ අවධියේදි අධික හානි ඇති වූ අවස්ථාවල ධජ පත්‍රයද කරලේ කොටස් (ශුකිකා) ද, සුදු පැහැයක් ගෙන විනාශ විය හැක.කරටි පණුවාගේ හානිය වැඩිපුර දක්නට ලැබෙන්නේ ජලය බැඳ තැබූ කුඹුරුවලය

කරටි පණුවාගේ හානිය

මෙයට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ සුහුඹුලන් බිත්තර දැමීම සඳහා මෙවැනි ස්ථාන තෝරා ගැනිමයි. හානි කළ ප්‍රමාණය අනුව රිකිලි දැමීම අඩුවී පරිණතවීමද පමාවිය හැක.

පාලනය

වගාවේ පළමු දින 30 දී දින 3-4කට වරක් ජලය කපා හැරීම

ජල පෘෂ්ඨයේ ඇසෝල්ලා වැනි පාසි වර්ග වැවීම

වී වපුරන වගාවන්හි හානිය පැළ සිටුවන වගාවන්ට වඩා අඩුය පැළ ගහනය වැඩිනම් හානිය අඩුය.

Rice Cultivation in Sri Lanka

 

RICE CULTIVATION IN SRI LANKA

MAJOR INSECT PESTS AND MITE PESTS OF RICE 

On the basis of the extent and severity of the damage, the following insects are considered as major pests of rice in Sri Lanka.

A pest of young rice seedlings. Adult and nymphs suck the cell sap from the leaf tissues. Damaged leaves roll inwards along the margins, feeding cause leaf drying resulting poor crop growth. The damage is severe under water stress conditions. Late planted crops are more prone for damage. Short duration traditional rice varieties like Dahanala, Kaluheenati, Kalubalawee are resistant to thrips. Higher trichome density on leaf surface found to be responsible for thrips resistance in rice. Effective control methods available:

Submerge infested crops intermittently for 1-2 days.Drag a wet cloth on theseedlings.Apply recommended insecticides if difficult to controlFor endemic areas use a recommended seed-dressing formulation

Brown Plant Hopper

Heavy infestations produce symptoms of hopper burn. Leaves dry and turn brown after insect feeding, and patches of burned plants are often lodged. It is a vector of grassy stunt and ragged stunt virus diseases. The rice plant is most sensitive to attack at late vegetative and reproductive stages.

The economic threshold for BPH at booting stage is 2 per hill and at heading 5 per hill. Since spiders are considered major predator of BPH, the economic threshold levels are adjusted according to the number of spiders present. Number of effective predators and parasites are known. 

Ptb 33, a variety with a high level of resistance to BPH, is extensively used in the breeding program. A number of varieties with moderate level of resistance to BPH have been developed: Bg 379-2, Bg 300, Bg 403, Bg 304, Bg 357, Bg 358, Bg 360. 

Effective control methods available:

Cultivate resistant varieties.

Draining the paddy field to reduce moisture help prevent BPH multiplication.

Indiscriminate use of insecticides during vegetative stage known to cause BPH outbreaks. Use insecticides only when and where needed during vegetative stage especially for the control of leaf eating caterpillars.

Monitor crop regularly for signs of early BPH infestations.

Select a safer insecticide if required.

Safer and effective insecticides are available for use during epidemics

Yellow Stem Borer (YSB): Scirpophaga incertulas (Lepidoptera: Pyralidae) 

The caterpillars bore into the rice stem and hollow out the stem completely. Attacked young plant shows dead heart and older plants show white heads. Often plants break where the stem is hollowed out causing lodging. 

Serious out breaks of YSB are very rare. Resistant varieties are not available. Effective insecticides are available for YSB control.

Rice Leaffolders (RLF): Cnaphalocrocis medinalis; Marasmia spp. (Lepidoptera: Pyralidae) 

The caterpillars infest the leaves and feed on the mesophyll. They fasten the edges of a leaf together and live inside the rolled leaf. Feeding reduces productive leaf area that affects plant growth. Cloudy and humid weather, shady locations and high N-fertilizer favor pest build up. 

Control measures available

Establish crop at recommended plant spacing

Use recommended dose of N-fertilizer

Monitor crop regularly. ELT

ETL 25% of leaves showing > 50% damage

Use safer IGR for control

Rice Gall Midge (RGM) Orseolia oryzae (Diptera: Cecidomyiidae) 

coleoptern predatory beetle have been identified.

Severity of damage is related to the crop growth stage of attack. The larvae move down between the leaf sheaths until they reach the apical bud or one of the lateral buds. They lacerate the tissues of the bud and feed until pupation. The feeding cause formation of a gall called a "Silver" or "Onion" shoot. Galls terminate the tiller development and hence affect rice yield. 

Gall midge damage is high in wet humid weather. As such gall midge infestation is high in dry and intermediate zones in maha and in the wet zone during yala. 

Resistance available in varieties like Ptb 18/ Ptb 21 and Eswarakora has been used to develop a number of improved varieties with resistance to gall midge. Since biotype development on resistant varieties is common breeding for resistance is difficult. The gall midge biotype detected after 1986 is termed as biotype II. Varieties resistant to biotype II are: Bg 304, Bg 357, Bg 359, Bg 360. 

Control methods:

Granular insecticides are recommended for gall midge control. Since farmers use granules after observing damage symptoms it is difficult to obtain a good control with granules.

Cultivation of resistant varieties in endemic areas is the most economical method.

Paddy bug (PB) Leptocorisa oratorius (Hemiptera: Alydidae) 

Sucks the developing grains causing empty or partially filled grains. Both nymphs and adults damage the grains. Damage estimated to reduce 3-5% rice yield in the country. 

Paddy bug can feed and reproduce only on rice. Adults and mature nymphs can feed and survive on alternate weed hosts. 

A number of predators and egg parasitoids have been identified. Gryon nixoni is the most common egg parasitoid found in Sri Lanka.

Rice sheath mite(Panicle rice mite): Steneotarsonemus spinki smiley (Acari : Tarsonemidae)

Sheath mite can be considered as a serious pest in rice crop causing 5% - 90% yield losses.It is microscopic in size.Sheath mites live in the space between leaf sheaths and feed on the adaxial surface of leaf sheath and developing kernels.High infestation at booting stage of the crop resulted erected by the presence of chocolate brown colour lesions on leaf sheaths.Sheath mite damage the crop indirectly by rectoring pathogenic fungi such as sheath rot causing sarocladium oryzae.

Effective control methods available

Destroy infected stubbles by plugging just after harvesting or by burning.

Sun drying of seed paddy before soaking.

Weed management

Monitor the crop from early booting stage for chocolate color lesions on leaf sheaths.

Single application of recommended insecticides if the signs have been observed.

Crop rotation with leguminous crops such a meeng

Follow the fied for 2-3 seasons if the problem was not controlled with the above measures.

Insecticide recommendations for rice pest control

Pests of Stored Paddy and Rice

Four important species of pests of stored paddy and rice are found in Sri Lanka.

Grain Moth- Sitotroge cerealella 

Infestation of grain moth starts in the field and may reach serious levels in the store. The damage is done by larvae which are elongated, dirty white about 8 mm long. The pupa is dark brown. The adult is a small, straw colored moth about 7 mm long; the wings are 15 mm across when open. Infestation of grain moth could be minimized by sun drying of seeds to minimize moisture content down to 8.0% and pack in polythene or paper bags. 

Grain weevil- Sitophilus granarius 

Two species of stored product pests belongs to genus Sitophilus are found in rice in Sri Lanka. They are Sitophilus granerius and S. oryzae. Infestation of these two species starts in the field. Eggs laid on rice seeds, hatch into tiny grubs which feed the grain. Mature larvae are legless and dirty white about 4 mm long. Pupation takes place in the grain. Adult beetles are small brown weevils. They are about 3.5-4.0 mm long with rostrum. This pest could be controlled by spraying the store with pirimiphos-methyl at the rate of 27 ml per 9 liters of water. Spray gunny bags with the same insecticide and sundry them before use. 

Red flour beetle: Tribolium cestaneum

Red flour beetle is a secondary pest and their damage is extensive in previously holed or broken grains. Both larvae and adults damage the seeds. 

The larvae are yellowish white. The head is pale brown. They are about 6 mm long when fully grown. Pupae are yellowish white at the early stages and become brown in colour later. The adult is flat and reddish brown in colour. This pest could be controlled by following sanitary measures and spraying pririmiphos methyl to the stores and gunny bag before use.

නයි මිරිස් වගාව.

මිරිස් කියන්නේ solanaceae පවුලට අයත් භෝගයක්. පොදුවේ මිරිස් කියල හැඳින්වුවත් ලොව පුරා විශේෂ ගණනාවක් තියෙනවා. අමු මිරිස්, මාළු මිරිස්, කොච්චි, නයි මිරිස්. මේ අතරින් Capsicum chinense විශේෂයට අයත් නයි මිරිස් වගාව ගැන මේ ලිපියෙන් ඔබව දැනුවත් කරනවා. ලොව සැරම මිරිස් විශේෂය වෙන්නෙත් නයි මිරිස්.
නයි මිරිස් වල අවේණික සැර ,සුවඳ, හැඩයන්, වර්ණයන් නිසා තවත් විවිධත්වයන් දක්වනවා සේම බොහෝ රටවල ජනප්‍රියයි. ඒ නිසාම දේශීයව විතරක් නෙමෙයි, අපනයන වෙළඳපොළත්  හොඳයි.
නයි මිරිස් කියන්නේ ටිකක් නඩත්තුව අඩු භෝගයක්. හැබැයි ඉතින් මූලික කටයුතු ටික නිවැරදිව කරනන ඕනෙ.එහෙම උනොත් වගාව වසරකට වඩා කාලයක්  පවත්වාගෙන ආර්ථික වාසි ලබා ගන්න එක අපහසු නැහැ.
තෙත් කලාපයේ වගේම අතරමැදි කලාපයේත්, ජල සම්පාදන තත්ව යටතේ වියලි කලාපයේත් වගා කරන්න පුළුවන්. හොඳින් වතුර බැස යන සාරවත් පසක් වගාවට සුදුසුයි.
වගාවට වර්ග තෝරා ගැනීමේදී ටිකක් සැලකිලිමත් වෙන්න. වෙළඳපොල ඉල්ලුම පවතින වර්ග තොර ගන්න. scotch bonnet වගේ වර්ග වලට හොඳ ඉල්ලුමක් තිබෙනවා.
නයි මිරිස් බීජ කල් තබා ගන්න බැහැ. දින කිහිපයකින්ම ජිව්‍යතාව අඩු වෙලා ප්‍රරෝහණ ශක්තිය නැති වෙනවා. නිරෝගී වගාවකින් ගත් හොඳින් පිරුණ, ඉදුණු කරල් වල ඇට ඉවත් කරගෙන මඳ පවනේ වියළලා තවාන් කර ගන්නවා. හොදින් අවුවට හුරු කරපු දින 25-30ක් විතර වයස පැල ක්ෂේත්‍රයේ සිටුවන්න සුදුසුයි.
වතුර හොඳින් බැහැල යන්න කාණු එහෙම දාල,පස බුරුල් කරලා හදා ගත්ත ක්ෂේත්‍රයේ වලවල් සකස් කර ගන්න ඕනේ. වලක ප්‍රමාණය අවම අඩි 1*1*1 වත් වෙන්න ඕනෙ. කාබනික පොහොර හොඳින් කලවම් කරලා වල පුරව ගන්න.කාබනික ද්‍රව්‍ය ලෙස කොම්පෝස්ට්,දිරා ගිය ගොම/ කුකුල් පොහොර සුදුසුයි. රසායනික පොහොර අත්‍යවශ්‍ය නැති උනත් මුලික පොහොර මිශ්‍රණයක් දීමෙන් ආර්ථික වගාවක වැඩි ප්‍රතිඵල ලබන්න පුළුවන්. අනෙක් මිරිස් වලට වඩා නයි මිරිස් ගහ උසින් වගේම පැතිරීමත් වැඩියි. ඒ නිසා පරතරය අඩි 3* 2.5 වීම සුදුසුයි. වලක සිටුවන්න නිර්දේශ කරන්නෙත් එක පැලයක් පමණයි.
ක්ෂේත්‍රයේ සිටුවීමෙන් පස්සේ දින කිහිපයක් සෙවන සැපයීම, නිසි පරිදි ජල සම්පාදනය කල යුතුයි. පිදුරු වැනි වසුනක් භාවිතය, නඩත්තුවට වගේම රෝග පාලනයටත් වැදගත්.
රෝග හා පලිබෝධ සාපේක්ෂව අඩු වුවත්, ප්‍රධාන වශයෙන් මිරිස් කොළ කොඩ වීමේ වෛරස රෝගය සහ හිටු මැරීමද අනෙකුත් මිරිස් සඳහා බලපාන රෝග තත්වයන් වැළඳීමේ හැකියාව පවතින බැවින් ඒ පිලිබඳ දැනුවත්ව සහ වගාව ගැන අවධානයෙන් හිඳිමින් මුල් අවධියේදීම නිවැරදි රෝග පාලන සහ පුර්ව ආරක්‍ෂිත ක්‍රම අනුගමනය කිරීම සුදුසුයි.

මාස 3ක් ආසන්න වන විට අස්වනු නෙලීම ආරම්භ කල හැකි වනු ඇති. එතැන් සිට හොඳ නඩත්තු සහිත වගාවක අවුරුද්දකට වැඩි කාලයක් අස්වනු නෙලීම සිදු කල හැකියි. දේශීය වෙළඳපොල සහ අපනයන වෙළඳපොල නයි මිරිස් සඳහා තවමත් හොඳ විභවයක් සහිතයි.
ඒ නිසාම ආරක්‍ෂිත ගෘහ තුල වගාවක් ලෙසත් දැන් දැන් වැඩි වශයෙන් නයි මිරිස් තෝරා ගනු දැකිය හැකියි.

දැනට නයි මිරිස් වගාවේ අත්දැකීම් ඇති හිතවතුන්ටත් දැනුම් බෙදා ගැනීමට එකතු වෙන්න ආරාධනා කරන ගමන්, නයි මිරිස් වගාව පිළිබඳව ගැටළු ඇති අයටත් ඒවා ඉදිරිපත් කරන්නට අවස්ථාව ඇති බව සිහිපත් කරනවා.

If you want to get excellent fun WITH hospitality service . join with us 

KUBUK SEWANA AT KITHULGALA 

tell-0718082843

Bitter Gourd : Mormodica charantia L.

Introduction

Bitter gourd is popular due to its medicinal properties. Origin of the crop is unknown, but it is widely spread throughout the tropics. The fruit is a good source of iron, calcium, phosphorus and vitamin B. In Sri Lanka Bitter gourd is eaten as a vegetable. It can be successfully grown on elevation from sea level to about 1200m. It can be cultivated in low country and mid country during both seasons. The identified districts for Bitter gourd production are Kurunegala, Hambantota, Ratnapura, Kandy, Matale, Nuwara Eliya, Anuradhapura , Puttalam, and Amparai districts.

The identified districts of Kurunagala, Hambantota, Ratnapura, Kandy. and Matale, Nuwara Eliya, Anuradhapura, Puttalam and Amparai will be the major Bitter gourd cultivating areas in Sri Lanka.

Nutritive value

The fruit is used as vegetable as well as it can be used as a medicine for diabetics and vermifuge . Nutritional composition (values are per 100g of edible portion is given below)

Nutritional Composition (Which are per 100g of edible portion)

Energy	25 cal
Moisture	92.4 g
Protein	1.6 g
Fat	0.2 g
Carbohydrate	4.2 g
Calcium	20 mg
Phosphorus	70 mg
Iron	1.8 mg
Carotene	126 mcg
Thiamine	70 mcg
Riboflavin	90 mcg
Niacin	0.5 mg
Vitamin c	88 mg

Source Tables of Food Composition .Medical Research Institute, Colombo

Recommended Varieties
The recommended varieties are Thinnavely white and mc43. Although the other two genotypes are similar to Thinnaveli white and mc43 but dark green in colour are popular among the farmers.

Field Establishment
Planting Spacing: 1.5 X 1.0

Crop Management
Fertilizer (Kg / Ha)

	Urea	TSP	MOH
Basal	75	200	60
Top Dressing-1 (4 WAP)	75	----	60
Top Dressing-2 (8 WAP)	75	---	60

Harvesting & Post-harvest Technology

Peak production months

Bitter gourd peak production months during the Maha season are January, February and the first two weeks of March and April, May June and July for the Yaha season.

Post-harvest loss reduction and value addition

The post-harvest loss of bitter gourd is about 25%. Main reason for this much of loss is due to ripening and mechanical damage during transport. Reduction of post-harvest loss minimizes the unit production cost and bring down the price gap between grower and consumer.

Due to warty nature of the fruit the transport damage is very high. Further polysacks bags being used to pack them causes a severe damage to the fruit. If fruits are carefully transported, post-harvest loss can be minimized to a greater extent.

Bitter gourd can be stored at ambient temperature for 4-6 days if they are harvested in a slightly immature stage. However this storage life can further be extended by storing them at 13 deg C. The maximum storage life at low temperature is limited to 14-16 days.

Value addition of bitter gourd can be done by dehydration. Thin slices can be dehydrated and this technology is adopted in a small scale for domestic purposes. A better quality product can be prepared if driers are used for dehydration. In addition slices of this fruit can be preserved in brine solution.

Economics & Marketing

Extent and production
Bitter gourd cultivation extent and production during 1991-1999

Year	Extent (ha)			Production (t)
	Maha	Yala	Total	Maha	Yala	Total
1991	1962	1716	3678	10696	9856	20552
1992	1771	2017	3788	9202	12935	22137
1993	1970	1677	3647	11746	9910	21656
1994	1828	1586	3414	11091	9486	20577
1995	2141	1573	3714	12670	9223	22093
1996	1949	1648	3597	10909	9540	20449
1997	1992	1562	3554	10894	8689	19583
1998	1901	1606	3507	11430	9126	20556
1999	1968	1638	3606	11319	9226	20545

Source : Department of Census and Statistics.

During 1991 to 1999 the total cultivated extent ranged between 3414 ha and 3788 ha and total production 19583l and 22093t. There was no significant changes over this 9 year period with regard to total extent and total production. However during the Maha season cultivation, the extent and production were higher than the Yala season except during 1992. This might be due to the prevalence of favourable weather conditions during the Maha season.

Production cost
The unit production cost for the 1998 to 2001 is given in the table showing that the production costs were similar during 1998, 1999,and 2000. The projected unit area cost of production during 2001 is low , the reason being the inducement and encouragement given to the farmers to adopt the appropriate crop management technology through demonstration programme.

Operations	Labor Unit (Mandays)	Labor cost (Rs/ha)	Material cost (Rs/ha)	Total cost (Rs/ha)
Land preparation	28.92	4338	3813	8151
Trellising	39.73	5959	4177	10136
Seed	19.74	2961	2663	5624
Fertilizer Application	15.58	2337	2831	5168
Manual weeding	34.82	5223	-	-5223
Pest & disease	35.71	5357	11700	17057
Harvesting	77.61	11642	-	11642
Total	252.11	37817	25184	63000

Average yield	15t/ha
Price of produce	14 Rs/kg
Net income	147000 Rs/ha
Unit cost of production	4.20 Rs/kg

Export improvement
There is an export potential for mature fruits with fresh appearance and dehydrated fruits (dry split or sliced fruits).

How to Write a Research Proposal

Paul T. P. Wong, Ph.D., C.Psych.
Research Director, Graduate Program in Counselling Psychology
Trinity Western University
Langley, BC, Canada

Most students and beginning researchers do not fully understand what a research proposal means, nor do they understand its importance. To put it bluntly, one's research is only as a good as one's proposal. An ill-conceived proposal dooms the project even if it somehow gets through the Thesis Supervisory Committee. A high quality proposal, on the other hand, not only promises success for the project, but also impresses your Thesis Committee about your potential as a researcher.

A research proposal is intended to convince others that you have a worthwhile research project and that you have the competence and the work-plan to complete it. Generally, a research proposal should contain all the key elements involved in the research process and include sufficient information for the readers to evaluate the proposed study.

Regardless of your research area and the methodology you choose, all research proposals must address the following questions: What you plan to accomplish, why you want to do it and how you are going to do it.

The proposal should have sufficient information to convince your readers that you have an important research idea, that you have a good grasp of the relevant literature and the major issues, and that your methodology is sound.

The quality of your research proposal depends not only on the quality of your proposed project, but also on the quality of your proposal writing. A good research project may run the risk of rejection simply because the proposal is poorly written. Therefore, it pays if your writing is coherent, clear and compelling.

This paper focuses on proposal writing rather than on the development of research ideas.

Title:

It should be concise and descriptive. For example, the phrase, "An investigation of . . ." could be omitted. Often titles are stated in terms of a functional relationship, because such titles clearly indicate the independent and dependent variables. However, if possible, think of an informative but catchy title. An effective title not only pricks the reader's interest, but also predisposes him/her favourably towards the proposal.

Abstract:

It is a brief summary of approximately 300 words. It should include the research question, the rationale for the study, the hypothesis (if any), the method and the main findings. Descriptions of the method may include the design, procedures, the sample and any instruments that will be used.

Introduction:

The main purpose of the introduction is to provide the necessary background or context for your research problem. How to frame the research problem is perhaps the biggest problem in proposal writing.

If the research problem is framed in the context of a general, rambling literature review, then the research question may appear trivial and uninteresting. However, if the same question is placed in the context of a very focused and current research area, its significance will become evident.

Unfortunately, there are no hard and fast rules on how to frame your research question just as there is no prescription on how to write an interesting and informative opening paragraph. A lot depends on your creativity, your ability to think clearly and the depth of your understanding of problem areas.

However, try to place your research question in the context of either a current "hot" area, or an older area that remains viable. Secondly, you need to provide a brief but appropriate historical backdrop. Thirdly, provide the contemporary context in which your proposed research question occupies the central stage. Finally, identify "key players" and refer to the most relevant and representative publications. In short, try to paint your research question in broad brushes and at the same time bring out its significance.

The introduction typically begins with a general statement of the problem area, with a focus on a specific research problem, to be followed by the rational or justification for the proposed study. The introduction generally covers the following elements:

1. State the research problem, which is often referred to as the purpose of the study.
2. Provide the context and set the stage for your research question in such a way as to show its necessity and importance.
3. Present the rationale of your proposed study and clearly indicate why it is worth doing.
4. Briefly describe the major issues and sub-problems to be addressed by your research.
5. Identify the key independent and dependent variables of your experiment. Alternatively, specify the phenomenon you want to study.
6. State your hypothesis or theory, if any. For exploratory or phenomenological research, you may not have any hypotheses. (Please do not confuse the hypothesis with the statistical null hypothesis.)
7. Set the delimitation or boundaries of your proposed research in order to provide a clear focus.
8. Provide definitions of key concepts. (This is optional.)

Literature Review:

Sometimes the literature review is incorporated into the introduction section. However, most professors prefer a separate section, which allows a more thorough review of the literature.

The literature review serves several important functions:

1. Ensures that you are not "reinventing the wheel".
2. Gives credits to those who have laid the groundwork for your research.
3. Demonstrates your knowledge of the research problem.
4. Demonstrates your understanding of the theoretical and research issues related to your research question.
5. Shows your ability to critically evaluate relevant literature information.
6. Indicates your ability to integrate and synthesize the existing literature.
7. Provides new theoretical insights or develops a new model as the conceptual framework for your research.
8. Convinces your reader that your proposed research will make a significant and substantial contribution to the literature (i.e., resolving an important theoretical issue or filling a major gap in the literature).

Most students' literature reviews suffer from the following problems:

• Lacking organization and structure
• Lacking focus, unity and coherence
• Being repetitive and verbose
• Failing to cite influential papers
• Failing to keep up with recent developments
• Failing to critically evaluate cited papers
• Citing irrelevant or trivial references
• Depending too much on secondary sources

Your scholarship and research competence will be questioned if any of the above applies to your proposal.

There are different ways to organize your literature review. Make use of subheadings to bring order and coherence to your review. For example, having established the importance of your research area and its current state of development, you may devote several subsections on related issues as: theoretical models, measuring instruments, cross-cultural and gender differences, etc.

It is also helpful to keep in mind that you are telling a story to an audience. Try to tell it in a stimulating and engaging manner. Do not bore them, because it may lead to rejection of your worthy proposal. (Remember: Professors and scientists are human beings too.)

Methods:

The Method section is very important because it tells your Research Committee how you plan to tackle your research problem. It will provide your work plan and describe the activities necessary for the completion of your project.

The guiding principle for writing the Method section is that it should contain sufficient information for the reader to determine whether methodology is sound. Some even argue that a good proposal should contain sufficient details for another qualified researcher to implement the study.

You need to demonstrate your knowledge of alternative methods and make the case that your approach is the most appropriate and most valid way to address your research question.

Please note that your research question may be best answered by qualitative research. However, since most mainstream psychologists are still biased against qualitative research, especially the phenomenological variety, you may need to justify your qualitative method.

Furthermore, since there are no well-established and widely accepted canons in qualitative analysis, your method section needs to be more elaborate than what is required for traditional quantitative research. More importantly, the data collection process in qualitative research has a far greater impact on the results as compared to quantitative research. That is another reason for greater care in describing how you will collect and analyze your data. (How to write the Method section for qualitative research is a topic for another paper.)

For quantitative studies, the method section typically consists of the following sections:

1. Design -Is it a questionnaire study or a laboratory experiment? What kind of design do you choose?
2. Subjects or participants - Who will take part in your study ? What kind of sampling procedure do you use?
3. Instruments - What kind of measuring instruments or questionnaires do you use? Why do you choose them? Are they valid and reliable?
4. Procedure - How do you plan to carry out your study? What activities are involved? How long does it take?

Results:

Obviously you do not have results at the proposal stage. However, you need to have some idea about what kind of data you will be collecting, and what statistical procedures will be used in order to answer your research question or test you hypothesis.

Discussion:

It is important to convince your reader of the potential impact of your proposed research. You need to communicate a sense of enthusiasm and confidence without exaggerating the merits of your proposal. That is why you also need to mention the limitations and weaknesses of the proposed research, which may be justified by time and financial constraints as well as by the early developmental stage of your research area.

Common Mistakes in Proposal Writing

1. Failure to provide the proper context to frame the research question.
2. Failure to delimit the boundary conditions for your research.
3. Failure to cite landmark studies.
4. Failure to accurately present the theoretical and empirical contributions by other researchers.
5. Failure to stay focused on the research question.
6. Failure to develop a coherent and persuasive argument for the proposed research.
7. Too much detail on minor issues, but not enough detail on major issues.
8. Too much rambling -- going "all over the map" without a clear sense of direction. (The best proposals move forward with ease and grace like a seamless river.)
9. Too many citation lapses and incorrect references.
10. Too long or too short.
11. Failing to follow the APA style.
12. Slopping writing.